METODOLOGICZNE PODEJŚCIA DO ZAPEWNIANIA JAKOŚCI PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO PRZYSZŁYCH NAUCZYCIELI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
DOI:
https://doi.org/10.28925/2412-124X.2025.14.5Słowa kluczowe:
jakość edukacji, kształcenie zawodowe, podejścia metodologiczne, przyszli nauczyciele szkół podstawowych, zapewnienie jakości szkolnictwa wyższego.Abstrakt
Artykuł przedstawia wyniki analizy teoretycznej podstaw metodologicznych kształcenia kadry pedagogicznej i określa kluczowe podejścia metodologiczne do zapewnienia jakości kształcenia przyszłych nauczycieli szkół podstawowych. W badaniach naukowych wykorzystano kompleks metod (analiza, synteza, systematyzacja, analiza treści, interpretacja ekspercka), które zapewniły integralność i wiarygodność wyników oraz umożliwiły określenie koncepcyjnych wytycznych i metodologicznych podejść do zapewnienia jakości kształcenia przyszłych specjalistów. Wyniki analizy pozwoliły wyodrębnić grupę uniwersalnych podejść metodologicznych (systemowe, kompetencyjne, działaniowe, zorientowane na osobowość, aksjologiczne, kulturologiczne), które tworzą podstawę koncepcyjną większości współczesnych badań naukowych i zapewniają spójność kształcenia zawodowego. Jednocześnie ustalono znaczącą rolę podejść specyficznych (synergetycznego, akmeologicznego, środowiskowego, zasobowego, technologicznego, informacyjnego itp.), które zapewniają głębsze zrozumienie poszczególnych aspektów działalności pedagogicznej z uwzględnieniem celów i zadań konkretnych badań. Przeprowadzono analityczne wyodrębnienie kompleksu podejść metodologicznych – systemowego, kompetencyjnego, aksjologicznego, zorientowanego na osobowość, działaniowego, synergicznego, akmeologicznego, środowiskowego i kontekstowego, które stanowią podstawę zapewnienia jakości przygotowania zawodowego kadry pedagogicznej. Wyciągnięto wniosek, że integracja uniwersalnych i specyficznych podejść tworzy wielopoziomowy system metodologicznego zapewnienia jakości kształcenia przyszłych nauczycieli szkół podstawowych, zdolny do dostosowania się do wyzwań współczesnej pedagogiki i praktyki edukacyjnej.
Bibliografia
Boyko, M. (2019). Studentocentrovane navchannya v procesi upravlinnya yakistyu profesijnoyi pidgotovki majbutnogo vchitelya [Student-centred learning in the quality management process of future teacher professional training]. ScienceRise: Pedagogical Education, 4 (31), 41–45. https://doi.org/10.15587/2519-4984.2019.176797
Zahorodnya, L. P. (2020). Teoretychni i metodychni zasady pidghotovky maghistriv do zabezpechennja jakosti osvitnjogho procesu v zakladi doshkiljnoji osvity [Тhеоretical and methodical grounds of training Masters for ensuring the quality of the educational process in the preschool education institution]: Doctoral thesis: 13.00.04. Oleksandr Dovzhenko Hlukhiv National Pedagogical University. https://repository.gnpu.edu.ua/handle/123456789/1131
Molnar-Chatlosh, A. (2025). Profesijna pidghotovka majbutnikh uchyteliv pochatkovykh klasiv v Ukrajini (kinecj KhKh – pochatok KhKhI stolittja) [Professional training of future primary school teachers in Ukraine (late 20th- early 21st century)]: Doctoral thesis. Mukachevo State University. https://nrat.ukrintei.ua/searchdoc/0825U001405/
Yarova, O. B. (2018). Tendenciji rozvytku pochatkovoji osvity v krajinakh Jevropejsjkogho Sojuzu [Trends in the development of primary education in European Union countries]: Doctoral thesis: 13.00.01. Institute of Pedagogy of the NAES of Ukraine. https://undip.org.ua/wp-content/uploads/2021/06/Dysertatsiia_YArova-O.B..pdf
Barthakur, A., Kovanović, V., Dawson, S., & Deneen, C. (2024). The application of curriculum analytics for improving assessments and quality assurance in higher education. Australasian Journal of Educational Technology, 40 (4), 20–37. https://doi.org/10.14742/ajet.9383
Berisha, F., Vula, E., Gisewhite, R., & McDuffie, H. (2024). The effectiveness and challenges implementing a formative assessment professional development program. Teacher Development, 28 (1), 19–43. https://doi.org/10.1080/13664530.2023.2210533
Biloshchytskyi, A., Kuchanskyi, O., Andrashko, Y., Mukhatayev, A., & Kassenov, K. (2025). Conceptual model of sustainable development of pedagogical staff competences in quality assurance of higher education. Frontiers in Education, 10. https://doi.org/10.3389/feduc.2025.1528924
Bloch, C., Fuglsang, S., Glavind, J. G., & Bendtsen, A.-K. (2023). Quality work in higher education: A multi-stakeholder study. Quality in Higher Education, 29 (3), 340–357. https://doi.org/10.1080/13538322.2022.2123267
Brooks, C. (2021). The quality conundrum in initial teacher education. Teachers and Teaching, 27 (1–4), 131–146. https://doi.org/10.1080/13540602.2021.1933414
Dias, D., Augusto, C., Carvalho, R., & Lebre, A. (2019). (Re)construction of a quality assurance system in higher education: When compliance emerge from organizational status quo. 13th International Technology, Education and Development Conference (INTED2019), 7707–7713. https://doi.org/10.21125/inted.2019.1903
Grabowska, B., & Parlak, M. (2020). Kształcenie nauczycieli w Polsce w opinii studentów edukacji wczesnoszkolnej – raport z badań. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 35, 267–279. https://doi.org/10.25951/4168
Kacaniku, F. (2023). Quality initial teacher education in the grip of teacher educator «academic tribes and territories». Education Inquiry. 16 (3), 487–507. https://doi.org/10.1080/20004508.2023.2260613
Mazurkiewicz, M., Liuta, O., & Kyrychenko, K. (2017). Internal quality assurance system for the higher education: Experience of Ukraine and Poland. Business Ethics and Leadership, 1 (4). 74–83. https://doi.org/10.21272/bel.1(4).74-83.2017
McGrath, C. F. (2021). Frame-bending quality: Leading through discourses towards equity and student success: The Dissertation in Practice at Western University. https://ir.lib.uwo.ca/oip/217
Romanowski, M., & Alkhateeb, H. (2023). Problematizing accreditation for teacher education. Higher Education Policy, 36 (3), 457–477. https://doi.org/10.1057/s41307-022-00264-2
Romanyuk, S., Maftyn, L., Iliichuk, L., Vasylyk, M., & Tarangul, L. (2023). The use of modern technologies to enhance the quality of teaching at higher education institutions. Amazonia Investiga, 12 (68), 224–235. https://doi.org/10.34069/AI/2023.68.08.21
Sydorenko, N., Denysenko, V., Grytsenko, I., Borysenko, N., & Terletska, L. (2023). Methodological foundations for the formation of professional qualities in primary school teachers. Eduweb-Revista de Tecnología de Información y Comunicación en Educación, 17 (2), 116–125. https://doi.org/10.46502/issn.1856-7576/2023.17.02.10
Szempruch, J. (2022). Problemy kształcenia i doskonalenie nauczycieli w Polsce – w kierunku profesjonalizacji zawodu. Studia BAS, 2 (70), 27–47. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.11
Tsiuniak O., Іliichuk L., Riznyk V., Kondur O. (2024). Professional values of a modern teacher as the basis for ensuring the quality of education during war conditions. Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University, 11 (3), 68–74. https://doi.org/10.15330/jpnu.11.3.68-74
Wysocka, K., Jungnickel, C., & Szelagowska-Rudzka, K. (2019). Internationalization and quality assurance in higher education. Management-Poland, 26 (1), 204–230. https://doi.org/10.2478/manment-2019-0091
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Любомира Ілійчук
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.
Тип ліцензії: Creative Commons Attribution Non-Commercial
Автор дозволяє:
- поширювати — копіювати, передавати свій твір,
- змінювати — переробляти, розвивати твір.
Умови такі:
- автор не дозволяє використовувати свій чи змінений твір з комерційною метою (Noncommercial),
- слід зберігати посилання на попередніх авторів у визначеній ними формі (Attribution). Ви повинні надати посилання на ліцензію та вказати, чи були внесені зміни. Ви можете це робити будь-яким розумним способом, але це не означає, що ліцензіат схвалює вас або ваше використання.
Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.
