KOMPETENCJE RELIGIOZNAWCZE W EDUKACJI DZIENNIKARSKIEJ: MIĘDZY NEUTRALNOŚCIĄ SEKULARNĄ A SYNERGICZNOŚCIĄ POSTSEKULARNĄ
DOI:
https://doi.org/10.28925/2412-124X.2025.14.3Słowa kluczowe:
dziennikarstwo, kompetencje religioznawcze, postsekularność, religia, synergia, szkolnictwo wyższe.Abstrakt
Artykuł ma na celu wykazanie obiektywnej konieczności wzmocnienia roli kompetencji religioznawczych w kształceniu zawodowym dziennikarzy, z uwzględnieniem specyfiki postsekularnych przemian zachodzących we współczesnym społeczeństwie. Autorzy wychodzą z metodologicznego założenia o potrzebie integracji perspektyw religioznawczych, edukologicznych, społeczno-komunikacyjnych i kulturoznawczych, opierając się na heurystyce podejścia kompetencyjnego oraz kluczowych koncepcjach postsekularności. Konkretna metodologia analityczna rozwija się dedukcyjnie w ramach triady: społeczeństwo / interdyscyplinarna korelacja między wiedzą religioznawczą a dziennikarską / optymalizacja strategii i praktyk edukacyjnych.
Wyniki badań prowadzą do wniosku, że kompetencje religioznawcze stanowią jeden z mechanizmów wzmacniających społeczną oraz antropocentryczną skuteczność edukacji dziennikarskiej. Konieczna jest zatem aktywizacja wspólnych i wzajemnie korzystnych działań religioznawców, badaczy i wykładowców dziennikarstwa i komunikacji, praktykujących dziennikarzy oraz liderów religijnych na rzecz zrównoważonej aktualizacji programów kształcenia dziennikarskiego – w szczególności poprzez zapewnienie obecności co najmniej jednego obowiązkowego kursu oferującego podstawowe kompetencje światopoglądowe i hermeneutyczne w zakresie języka religijnego, kultury i etyki. Zasadne jest także wprowadzenie zestawu praktycznych modułów edukacyjnych z zakresu religioznawstwa, zwłaszcza dotyczących sposobów podejmowania tematów tolerancji oraz wartościowej i praktycznej synergii osób i wspólnot zaangażowanych w inicjatywy o znaczeniu społecznym w społeczeństwie pluralistycznym.
Bibliografia
, O. (2010). Taras Antoshevskyi: “Zhurnalisty, yaki mysliat, sami zvertaiut ochi v bik Tserkvy’ [Taras Antoshevskyi :“Journalists who think turn their eyes toward the Church”]. CREDO. https://credo.pro/2010/05/22936
Brodetskyi, O. Ye., Horokholinska, I. V. (2021). Bezpekhovyi resurs svitohliadnoho znannia v osviti: keis relihieznavstva [Security Resource of WorldView Knowledge in Education: The Case of Religious Studies]. Educational Discourse: Collection of Scientific Papers, 35 (7), 7–17. https://doi.org/10.33930/ed.2019.5007.35(7)-1
Boiko, A. (2016). Relihiina zhurnalistyka [Religious Journalism]. Kyivskyi universytet.
NV.ua (2025). Velykdenʹ – u kvitni 2025: yak hotuvatysia do holovnoho sviata vesny [Easter in April 2025: how to prepare for the main spring holiday]. https://www.nv.ua/ukr/ukraine/events/velikden-u-kvitni-2025-yak-gotuvatisya-do-golovnogo-svyata-vesni-50503191.html
Ziazjun, I. A. (2005). Filosofiia pedahohichnoi yakosti v systemi neperervnoi osvity [Philosophy of Pedagogical Quality in the System of Continuing Education]. Visnyk Zhytomyrs’koho derzhavnoho universytetu imeni Ivana Franka, 25, 13–18. https://eprints.zu.edu.ua/853/
Keast, J. (ed.) (2008). Relihiina bahatomanitnistʹ ta mizhkulʹturna osvita: posibnyk dlia shkoly [Religious Diversity and Intercultural Education: A School Manual]. ZUKTs. https://www.novadoba.org.ua/library-religijna-bagatomanitnist-ta-mizhkulturna-osvita--ua
Kant, I. (2000). Krytyka chystoho rozumu [Critique of Pure Reason] / per. z nim. I. Burkovskyi. Yunivers. https://chtyvo.org.ua/authors/Kant_Immanuel/Krytyka_chystoho_rozumu/
Kryshmarel, V. Yu., Nikolsʹkyy, Ye. V. (2024). Metodolohichni zauvahy shchodo doslidzhennya relihiyeznavchoyi kompetentnosti ta hramotnosti z ohlyadu na suchasnu osvitnyu systemu Ukrayiny [Methodological Notes About The Research In The Sphere Of Religious Competence And Literacy From The Poin Of View Of The Modern Education System Of Ukraine]. Culturological almanac, 2, 4–11. https://doi.org/10.31392/cult.alm.2024.2.1
Education.ua. (2025). Obsiahy derzhavnoho zamovlennia 2025 [State order volumes 2025]. https://www.education.ua/vstup/state-order/
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka ta krosmediinistʹ». Pershyi (bakalavrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity. [Educational-Professional Program “Journalism and Cross-Media Studies”] (2025). Yuriy Fedkovych Chernivtsi National University. https://journalism.chnu.edu.ua/media/u5udvzqw/op_c7_bakalavr_journalism_2025docx.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka ta krosmediinistʹ». Druhyi (mahistrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism and Cross-Media Studies”] (2024). Yuriy Fedkovych Chernivtsi National University. https://journalism.chnu.edu.ua/media/55bkrcvn/op_061_mahistr_zhurnalistyka_2024.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka». Pershyi (bakalavrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism”] (2024). Ivan Franko National University of Lviv. https://journ.lnu.edu.ua/wp-content/uploads/2024/09/OPP-ZHurnalistyka-bakalavr-2024-.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka». Druhyi (mahistrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism”] (2022). Ivan Franko National University of Lviv. https://journ.lnu.edu.ua/wp-content/uploads/2023/03/OPP-ZHurnalistyka-2022-mahistr.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Mizhnarodna zhurnalistyka». Druhyi (mahistrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “International Journalism”] (2022). Ivan Franko National University of Lviv. https://journ.lnu.edu.ua/wp-content/uploads/2023/06/Mizhnarodna-zhurnalistyka-2022-OPP.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka». Pershyi (bakalavrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism”] (2025). Taras Shevchenko National University of Kyiv. http://labs.journ.univ.kiev.ua/navch/wp-content/uploads/2025/07/S7_OPP_B_ZHurnalistyka_2025.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka ta mediakomunikatsii». Druhyi (mahistrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism and Media Communications”] (2023). Taras Shevchenko National University of Kyiv. http://labs.journ.univ.kiev.ua/navch/wp-content/uploads/2024/07/OPP_ZHurnalistyka-ta-mediakomunikatsii-2023.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka ta mediakomunikatsii». Druhyi (mahistrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism and Media Communications”] (2025). Taras Shevchenko National University of Kyiv. http://labs.journ.univ.kiev.ua/navch/wp-content/uploads/2025/07/S7_OPP_M_ZHurnalistyka_ta_mediakomunikatsii_2025.pdf
Osvitnio-profesiina prohrama «Zhurnalistyka». Druhyi (mahistrskyi) rivenʹ vyshchoi osvity [Educational-Professional Program “Journalism”] (2025). Ukrainian Catholic University. https://wiki.ucu.edu.ua/osvitni_prohramy:zhurnalistyka
RBC-Ukraine (2023). PTSU vyznachylasia z datoiu sviatkhuvannia Rizdva v Ukraini [OCU has determined the date of celebrating Christmas in Ukraine]. https://www.rbc.ua/rus/news/ptsu-viznachilasya-datoyu-svyatkuvannya-rizdva-1684927681.html
Razumkov Tsentr (2024). Ukrainske suspilstvo, derzhava i tserkva pid chas viiny. Tserkovno-relihiina sytuatsiia v Ukraini – 2024 (informatsiini materialy) [Ukrainian society, state and church during the war. Church and religious situation in Ukraine – 2024 (information materials)]. https://razumkov.org.ua/images/2025/01/28/2024-Religiya-religion-FIN.pdf
Fakty (2022, December 2). Sviato-Uspens’ka Kyievo-Pechers’ka lavra pereishla do skladu PCU [The Holy Assumption Kyiv-Pechersk Lavra joined the OCU]. https://fakty.com.ua/ua/ukraine/20221202-svyato-uspenska-kyyevo-pecherska-lavra-perejshla-do-skladu-pczu/
Sklenar, I. (2018). Specyfika novyn u reliiinykh Internet-vy¬danniakh Ukrainy [The Specific Character of News in Ukrainian Internet-publications. Ukrainian Information Space, 1, 133–140. https://doi.org/10.31866/2616-7948.1.2018.141101
Sukalenko, T. (2023). Kroskulturalna kompetentnistʹ zdobuvacha vyshchoi osvity spetsialʹnosti “Zhurnalistyka”: praktychnyi aspekt [Cross-cultural Competence of a Higher Education Student in the Specialty “Journalism”: Practical Aspect]. Acta Pedagogica Volynienses, 3, 71–77. https://doi.org/10.32782/apv/2023.3.11
Teylor, Ch. (2013). Sekuliarna doba. Knyha persha [A Secular Age. Book One]. Dukh i Litera. https://shron1.chtyvo.org.ua/Taylor_Charles/Sekuliarna_doba_Knyha_1.pdf?
Habermas, J. (2005). Religion in the Public Sphere. University of San Diego. https://www.sandiego.edu/pdf/pdf_library/habermaslecture031105_c939cceb2ab087bdfc6df291ec0fc3fa.pdf
Yudhapramesti, P., Bakry, G. N., Adiprasetio, J., Fadilah, E. (2022). Research Report: Shifting Journalist Competency Needs in the Dynamics of Media Development Padjadjaran University, Faculty of Communication Sciences. https://jurnalistik.fikom.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2023/11/Journalist-Competency_Research-Report_Journalism-Study-Program_2022.pdf
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ірина Горохолінська, Олександр Бродецький
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.
Тип ліцензії: Creative Commons Attribution Non-Commercial
Автор дозволяє:
- поширювати — копіювати, передавати свій твір,
- змінювати — переробляти, розвивати твір.
Умови такі:
- автор не дозволяє використовувати свій чи змінений твір з комерційною метою (Noncommercial),
- слід зберігати посилання на попередніх авторів у визначеній ними формі (Attribution). Ви повинні надати посилання на ліцензію та вказати, чи були внесені зміни. Ви можете це робити будь-яким розумним способом, але це не означає, що ліцензіат схвалює вас або ваше використання.
Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.
